روغن سیلیکون چیست ؟

روغن سیلیکون چیست و چه کاربردهایی دارد؟

روغن سیلیکون یا روان‌کننده سیلیکون نوعی ماده ساخته شده از مواد پلیمر مصنوعی است که کاربردهای فراوانی به‌ویژه برای وسایل مکانیکی و الکترونیکی دارد و در صنایع مختلف از آن استفاده می‌شود. رنگ روغن سیلیکون شفاف است و برای روانکاری و تمیزکاری نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد. بسیاری از این روغن برای روانکاری تردمیل استفاده می‌کنند برای همین خیلی از افراد آن را با نام روغن سیلیکون تردمیل می‌شناسند؛ از روغن سیلیکون برای ماشین و حتی برای تجهیزات پزشکی نیز استفاده می‌شود.

به طور کلی روغن سیلیکون (Silicone oil) به دلیل خواصی که دارد در صنایع مختلف از ساخت دارو گرفته تا استفاده به عنوان روان کننده (در تردمیل، خودرو و…) به کار برده می شود. در ادامه به برخی از این موارد اشاره خواهیم کرد.

ماهیت روغن سیلیکون چیست؟

روغن سیلیکون (Silicone oil) یا پلی متیل سیلوکسان با فرمول شیمیایی C2H8O2Si، در دمای اتاق به صورت مایع شفاف است. این ترکیب مایع شفاف، بی بو، غیر سمی و خنثی است که در دو گرید با ویسکوزیته 350 و 1000 وجود دارد.

انواع روغن سیلیکون کدام است؟

این ماده را از نظر غلظتی که دارد دسته بندی می‌کنند که در زیر می‌توانید این دسته بندی را مشاهده کنید:

• با غلظت ۱۰۰
• با غلظت ۳۵۰
• با غلظت ۱۰۰۰
• با غلظت ۱۲۵۰۰
• با غلظت ۶۰۰۰۰
• و …

ویژگی‌های روغن سیلیکون

• انعطاف پذیری
• کشش سطحی پایین
• عایق حرارتی خوب
• دارای خاصیت دفع کننده آب
• روغن سیلیکون غیر قابل اشتعال است.
• این روغن دارای فشار بخار کمی است.
• این روغن در دمای زیر صفر دچار یخ زدن نمی‌شود.
• روغ سیلیکون در صورت استفاده مکرر بخار نمی‌شود.
• روغن سیلیکون بر خلاف ماده‌های شیمیایی دیگر، بوی خاصی ندارد.
• این ماده دارای خاصیت ضد چسبندگی است و ویژگی مانند چسب را دارا است.
• روغن سیلیکون به دلیل بالا بودن نقطه جوش در برابر حرارت مقاوم است.
• به دلیل آزمایش در دماها و فرکانس‌های مختلف این روغن عاملی دی الکتریک خوب شناخنته می‌شود.
• این روغن کاربردی ضد گرد و غبار است و برای تمیز کاری وسایل مکانیکی یک گزینه مناسب است.
• بالا بودن نقطه جوش یکی از ویژگی‌های این روغن است و نقطه جوش این ماده بیش از ۱۴۰ درجه سانتیگراد / ۰.۰۰۲ میلی متر جیوه است.
• روغن سیلیکون در صورت فعالیت زیاد مکانیکی باعث ایجاد کف و حباب نمی‌شود، که به همین دلیل در صنعت خدمات غذایی از آن استفاده می‌شود و آن را ماده آنتی فوم می‌شناسند.
• در ترکیبات اصلی روغن سیلیکون مواد سمی استفاده نشده است، اما مکن است هنگام تماس با چشم به صورت موقتی باعث به وجود آمدن تحریکات چشمی شود.

کاربردهای مهم روغن سیلیکون در صنایع

صنعت

روغن سیلیکون به عنوان یکی از پرمصرف ترین روغنها در صنایع مختلف معرفی می شود. صنعتگران از این روغن به عنوان روان کننده در تردمیل، اتومبیل و سایر ماشین آلات صنعتی استفاده می کنند. این ماده یک سیال حرارتی ایده آل در مصارف صنعتی است. روغن سیلیکون در صنعت هوا و فضا کاربرد زیادی دارد و به عنوان یک روغن هیدرولیک عمل می کند. این ماده با داشتن خاصیت ضد آب، برای ایجاد این خصوصیت در وسایل مورد استفاده در صنایع مختلف از جمله پارچه ها و دوربینها بسیار عالی عمل می کند. این روغن با خاصیت جلا دهندگی خود برای ساخت واکس و پولیش مورد استفاده قرار می گیرد.

این ماده انتقال حرارتی بسیار خوبی دارد و با توجه به این خصوصیت در رادیاتور ایستگاه فضایی به عنوان یک حلقه خنک کننده گردش می کند و از افزایش دما جلوگیری می کند. در صنایع تقطیر و تخمیر به عنوان ضد فوم قوی کاربرد دارد. در صنایع مختلف مانند لوله سازی و لاستیک سازی به عنوان رها ساز قطعه از قالبهای صنعتی از این ماده می توان استفاده کرد.

پزشکی و داروسازی

جراحان در جراحی چشم از این ماده به عنوان جایگزین مایع زجاجیه چشم استفاده می کنند. همچنین هنگام عمل لیزر روغن سیلیکون باعث انتقال سریع آب از سطح شبکه چشم می شود و موجب چسبندگی سطح شبکه با رنگدانه های چشم می شود. چشم پزشکان از این ماده برای درمان بیماریهای مربوط به چشم خصوصاً ناحیه شبکه بهره می برند. پزشکان از این ماده برای درمان گرفتگی عضلات استفاده می کنند و نوع خاصی از روغن سیلیکون به نام دی متیل سیلوکسان در صنعت داروسازی به عنوان ضد نفخ مورد استفاده قرار می گیرد. از این روغن برای روغنکاری تجهیزات و لوازم پزشکی می توان استفاده کرد.

صنایع غذایی

از دیگر کاربردهای روغن سیلیکون از کاربرد این ماده در صنایع غذایی می توان نام برد. در صنایع تخمیری مانند صنایع دلسترسازی به عنوان یک ماده ضد کف مورد استفاده قرار می گیرد. بسیاری از آشپزهای حرفه ای، مقدار خاصی از روغن سیلیکون از نوع PDMS را برای جلوگیری از ایجاد کف به غذا اضافه می کنند. در صنایع بسته بندی مواد غذایی از روغن سیلیکون استفاده های زیادی می شود. کارخانه های تولید بطری هم در فرآیند رهاسازی بطری از قالب مورد نظر از این ماده به عنوان رها ساز بهره می برند.

لوازم آرایشی و بهداشتی

روغن سیلیکون در ساخت لوازم آرایشی و بهداشتی بسیار پر کاربرد است. استفاده از این ماده باعث ایجاد درخشندگی می شود، بنابراین در کرمها، شامپوها و نرم کننده ها مورد استفاده قرار می گیرد و باعث ایجاد براقیت و درخشندگی در پوست و مو می شود. از سوی دیگر حضور این ماده در کرمها باعث محافظت از پوست در برابر اشعه خورشید و مانع از تبخیر آب می شود. حضور این روغن، نرمی و لطافت پوست را نیز به همراه دارد. این ماده خاصیت ضد باکتریایی دارد و کشش سطحی پایین آن باعث گسترش راحت و سریع آن روی پوست و مو می شود.

رزین

رزین نیز همانند سیلیکون از مواد پرکاربرد در صنایع مختلف است. یکی از زمینه های کاربرد این ترکیبات، نقاشی به سبک آبستره است. در واقع روغن سیلیکون در نقاشی به این سبک در ترکیب با رزین باعث ایجاد اشکال تصادفی و در عین حال بسیار زیبا روی بوم نقاشی می شود. رزین اپوکسی و سیلیکون اویل در این تکنیک مورد استفاده قرار می گیرند. در جواهرسازی هم از ترکیب این دو ماده می توان طرحهای زیبا و خارق العاده ای را ایجاد کرد.

کاربردهای روغن سیلیکون به صورت کلی

روغن سیلیکون یک ترکیب شیمیایی است که در انواع مختلف و با متغیرهای مختلف در صنعت، بهداشتی و خوراکی استفاده می‌شود. در زیر تعدادی از کاربردهای روغن سیلیکون در این زمینه‌ها آورده شده است:

1. صنایع غذایی:
   • ضدچسب‌کننده در کشک و ظروف آشپزخانه: روغن سیلیکون می‌تواند به عنوان یک ماده غیر چسب‌کننده در تولید کشک و پوشاندن ظروف آشپزخانه مورد استفاده قرار گیرد.
2. بهداشت و زیبایی:
   • محافظت پوست: این ماده به عنوان یک عامل محافظتی برای پوست در محصولات ضد آفتاب و مرطوب‌کننده پوست استفاده می‌شود.
   • ضد جوش و درمان جوش‌ها: برخی از محصولات درمانی برای کاهش جوش‌ها و جلوگیری از ایجاد جوش‌های جدید از روغن سیلیکون استفاده می‌کنند.
3. مواد آرایشی:
   • پایدار کننده‌ها در آرایش: این ماده به عنوان پایدارکننده و ایجاد لطافت در محصولات آرایشی از جمله پودر، رژ لب، و سایه چشم استفاده می‌شود.
   • محصولات مراقبت از موها: در شامپوها، کرم‌های مو و مواد نرم‌کننده مو، روغن سیلیکون برای لطافت و درخشندگی مو استفاده می‌شود.
4. صنایع پزشکی:
   • سوزن‌های تزریق پزشکی: این ماده ممکن است در سوزن‌های تزریق برای کمک به جلوگیری از التهاب و افزایش دقت در تزریق‌های پزشکی استفاده شود.
5. صنایع خودرو و مهندسی:
   • ضد خوردگی و جلوگیری از اصطکاک: این ماده در مواد ضد خوردگی و روان کننده‌های مکانیکی برای جلوگیری از اصطکاک و خوردگی در قطعات خودرو و دیگر تجهیزات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
6. صنایع الکترونیک:
   • ماده‌های عایق و روان‌کننده: این ماده به عنوان یک عامل عایق و روان‌کننده در ساخت قطعات الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هرچند که این ماده در بسیاری از محصولات بهداشتی و خوراکی استفاده می‌شود، اما همواره باید توجه داشت که استفاده از مقدار مناسب و با دقت از این مواد ضروری است تا هرگونه مشکلات جانبی و عوارض جلوگیری شود.

خطرات و عوارض

رغم اینکه روغن سیلیکون به طور گسترده در محصولات بهداشتی و زیبایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و به نظر می‌آید که ایمن و مضر نباشد، اما باید به نکاتی که ممکن است منجر به خطرات و عوارض برای برخی افراد شوند، توجه کنیم. زیرا هر ماده‌ای حتی اگر به نظر معاف و بی‌خطر بیاید، ممکن است برای برخی افراد باعث مشکلاتی شود.

در مورد روغن سیلیکون، این مواد اغلب در محصولات مراقبت از پوست، آرایشی، مو و محصولات دیگر استفاده می‌شوند. این روغن‌ها بر اساس پلیمرهای سیلیکونی ساخته می‌شوند و خواص ضدآب و لغزندگی دارند. اینجا چندین خطرات و عوارض احتمالی آورده شده‌اند:

1. تحریک و حساسیت پوستی: برخی افراد ممکن است به روغن سیلیکون حساسیت نشان دهند و باعث تحریک و قرمزی پوست شوند. این واکنش‌ها می‌توانند از خارجی‌ها نظیر حروفهای ناراحت‌کننده و خارش گرفته تا واکنش‌های آلرژیک شدید باشند.
2. بندش بر روی پوست: چندین گزارش نشان داده‌اند که استفاده طولانی‌مدت از روغن‌های سیلیکونی ممکن است منجر به بسته شدن منافذ پوستی (کمدون‌ها) و بافتهای زیرین پوست شود. این ممکن است باعث بروز چیسان‌ها و گره‌های پوستی شود.
3. تاثیرات بر عملکرد غده‌های چربی پوست: برخی گزارشات نشان می‌دهند که استفاده از روغن‌های سیلیکونی ممکن است به طور موقت عملکرد غده‌های چربی پوست را تغییر دهد و باعث افزایش یا کاهش تولید چربی در پوست شود.
4. تداخل با جذب مواد معدنی و ویتامین‌ها: این ماده ممکن است باعث محدودیت جذب مواد معدنی و ویتامین‌ها توسط پوست شود، که ممکن است به طور غیرمستقیم تأثیر منفی بر سلامت پوست داشته باشد.

با توجه به این مسائل، قبل از استفاده از هر محصول حاوی روغن سیلیکون، بهتر است که تست پوستی انجام داده و اطمینان حاصل کنید که محصول برای شما مناسب است. همچنین، مشوره‌ی پزشک یا متخصص پوست و زیبایی در مورد استفاده از این نوع محصولات بسیار حائز اهمیت است.

در پایان

به دلیل بی اعتمادی سازندگان محصولات آرایشی بهداشتی به روغن سیلیکون و آثار مخرب بر روی محیط زیست سعی بر جایگزین کردن این ماده با ماده‌های دیگر دارند. دو ماده‌ی جایگزین برای این روغن، ماده‌های دایمتیکون و پلی دی متیل سیلوکسان هستند، که جزء ماده‌های بی خطرتر نسبت به آن به حساب می‌آیند.

موفقیت در زندگی وابسته به داشتن اطلاعات ارزشمند از علم روز است.