سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه یکی از شایع ترین انواع در لیست بیماری های کلیوی است. سنگ‌های کلیه (نفرولیتیازیس) در واقع رسوباتی از جنس مواد معدنی و نمکی هستند که در کلیه‌ها تشکیل می‌شوند. جنس سنگ‌های کلیه معمولا اگزالات کلسیم است. سنگ دارای ساختاری تیز و کریستالی است و گاهی به اندازه‌ی یک توپ گلف رشد می‌کند.
این بیماری علت شایع خون در ادرار (هماچوری) و درد شدید در شکم، پهلو یا کشاله‌ی ران است. تولید سنگ در بین مردان بیشتر از زنان دیده‌می‌شود. بیشتر افرادی که به سنگ کلیه مبتلا می‌شوند در سنین ۳۰ تا ۵۰ سالگی هستند.
طی چند دهه‌ی گذشته، درصد مبتلایان به سنگ‌های کلیه در ایالات متحده‌ی آمریکا رو به افزایش بوده‌است که به احتمال زیاد به مشکل همه‌گیر چاقی مربوط می‌شود.
توضیحات کلی:
کلیه (به انگلیسی: Kidney) یکی از اعضای مهم سیستم ادراری در بدن انسان و دیگر موجودات گرم‌خونی است. کلیه نقش مهمی در تصفیه خون و حفظ تعادل مواد شیمیایی در بدن دارد. اصلی‌ترین وظیفه کلیه تصفیه خون از طریق حذف مواد زائد و مضر است و مواد تازه مفید را در خون نگه می‌دارد.
کلیه به شکل دو عضو دوشی در ناحیه پشتی داخل شکم، یک در هر سمت نخاع از ناحیه پشتی تنه قرار دارد. هر کلیه از ساختارهای تشکیل‌دهنده به نامهای نفرون (Nephron) تشکیل شده است. هر کلیه شامل حدود 1 میلیون نفرون است.
وظیفه اصلی نفرون‌ها در کلیه عبور خون از آنها و تصفیه آن از طریق انتقال مواد زائد و اضافی به ادرار است. این مواد شامل ادرار، املاح، مواد وسیطه نیتروژنی (مانند اوره) و دیگر مواد مضر می‌شوند. سپس ادرار حاصل از تصفیه در نفرون به سرکول کلیه انتقال می‌یابد و در نهایت به مثانه تخلیه می‌شود.
کلیه نقش مهمی در کنترل فشار خون، تعادل اسیدی-بازی بدن، تولید هورمون‌هایی مانند اریتروپوئیتین (EPO) که در تولید سلول‌های خونی نقش دارد، و کنترل تراز آب و الکترولیت‌ها دارد.
اختلال‌ها در کلیه می‌توانند منجر به مشکلات جدی بهداشتی شوند، از جمله کمبود عملکرد کلیه (که نیاز به دیالیز دارد)، نفروپاتی، سنگ کلیه، عفونت کلیه، و دیگر مشکلات ادراری
چقدر شایع است؟
بر اساس تحقیقات، به‌طور میانگین از هر ۲۰ نفر یک نفر در طول زندگی خود دچار سنگ کلیه می‌شود. سنگ می‌تواند در هر بخشی از دستگاه ادراری، از کلیه‌ها تا مثانه تشکیل شود.
غالبا هنگامی که ادرار غلیظ می‌شود، مواد معدنی متبلور شده و به هم می‌چسبند و سنگ تشکیل می‌شود. سنگ‌هایی که کوچک هستند می‌توانند خودشان دفع شوند که این فرآیند دفع سنگ می‌تواند بسیار دردناک باشد.
تشخیص به موقع این سنگ‌ها احتمال آسیب دائمی به مجاری ادراری و کلیه‌ها را کاهش می‌دهد. گاهی داروهای ضددرد و نوشیدن آب زیاد برای دفع سنگ کافی است اما در موارد دیگری که سنگ در مجاری ادراری گیر کرده‌باشد، با عفونت ادراری همراه شود یا عوارض جانبی ایجاد کند، ممکن است نیاز به عمل جراحی باشد.
کلیه سنگ ساز چیست؟
عوامل مختلفی مانند نوشیدن آب به مقدار بسیارکم، وراثت و رژیم غذایی نامناسب باعث سنگ‌ساز شدن کلیه‌ها می‌شوند. افرادی که کلیه سنگ‌ساز دارند، هرچند وقت یک‌بار این مشکل را تجربه می‌کنند. بسیاری از افرادی که یک‌بار دچار این بیماری شده‌اند، چند سال بعد دوباره به آن مبتلا می‌شوند.
اندازه سنگ چقدر است؟
در بیشتر موارد سنگ‌های کلیه اندازه نخود هستند. اما این سنگ‌ها می‌توانند در ابعاد کوچکتر به‌اندازه یک دانه شن یا ابعاد بزرگتری در اندازه توپ گلف هم ایجاد شوند. معمولا سنگ‌های کوچک از دستگاه ادراری عبور کرده و دفع می‌شوند. اما اگر سنگ بزرگ باشد، ممکن است پزشک جراحی را توصیه‌کند.
این مطلب نکاتی از پزشکی در زندگی و اطلاعات پزشکی روزمره است ، که می تواند سلامتی و بهداشت شما را بهبود بخشد. موفقیت در زندگی وابسته به داشتن اطلاعات ارزشمند از علم روز است.